‌والیبال بازی ساده‌ای است و قابل اجرا برای تمام گروه‌های سنی در داخل یا خارج خانه می‌باشد. در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یکی از اساسی‌ترین ورزش‌های تفریحی و در مناطق دیگر به عنوان یکی از ورزش‌های رقابتی شناخته شده است. این ورزش نه تنها یکی از بازی‌های خوب محسوب می‌شود بلکه ورزش پرورشی جالبی برای ورزشکاران، شناگران و بازیکنان سایر رشته‌های ورزشی می باشد و احتیاج به پرش، چابکی، سرعت، واکنش و تنظیم حرکات در وقت تعیین شده دارد. به طور اساسی والیبال به تنیس تشبیه شده است ولی تفاوتی که وجود دارد این است که:

 

در والیبال هیچ یک از بازیکنان انفرادی بازی نمی‌کنند و توپ را از روی تور رد نمی‌کنند.

 

هر تیمی می‌تواند قبل از گذراندن توپ از روی تور و فرستادن آن به سوی تیم دیگر ۳ بار ضربه بزند ولی هیچ یک از بازیکنان نمی‌توانند دوبار متوالی با توپ تماس یابند (استثنا در مورد دفاع وجود دارد).

 

زمانی بازی شروع می‌شود که توپ والیبال توسط یکی از بازیکنان واقع در قسمت راست قطاع دایره خط پشتی سرو می‌شود.

 

هر تیم دارای شش بازیکن می‌باشد، به طوری که ۳ تن از بازیکنان در خط پشتی و ۳ تن دیگر در خط جلویی قرار می‌گیرند.

 

هر تیم تلاش می‌کند که توپ را در زمین حریف فرود آورد و اگر موفق به انجام این کار شود، حریف را وادار به اشتباه سازد و امتیاز کسب کند. تیمی که ابتدا ۲۵ امتیاز کسب کند و یا بعد از امتیاز ۲۵ و با اختلاف ۲ امتیاز از حریف جلو باشد و در ست پنجم اگر ۱۵ امتیاز کسب کند، برنده ست می‌شود.

 

فقط تیمی که سرو می زند امتیاز کسب می‌کند.

 

اگر تیمی موفق به فرود آوردن توپ والیبال در زمین حریف گردد، مسئولیت زدن سرویس را به عهده می‌گیرد.

 

بازیکن به زدن سرو تا زمانی که توپ در زمین تیم او فرود آید، ادامه می دهد.

 

زمانی که توپی از طرف حریف دریافت می‌شود، تمام بازیکنان در جهت حرکت عقربه های ساعت چرخش انجام می‌دهند و بازیکنی که در سمت پشتی قطاع دایره راست قرار می‌گیرد مسئول زدن سرو می‌شود.

 

اگر در هنگام زدن سرو، توپ به تور اصابت کند و در زمین خودی فرود آید، سرویس به دست تیم مقابل می‌افتد.

 

در والیبال نیز مانند سایر رشته های ورزشی حرکت و ضد حرکت وجود دارد. حرکات اساسی والیبال ست و ضربه مخرب و دفاع مراحلی هستند که در والیبال اجرا می شوند.

 

 

توپ والیبال به شکل کروی و از جنس چرم است و شامل توپی لاستیکی یا ماده‌ای از این قبیل می‌شود. قسمت رویی آن یک رنگ است و قسمت تویی نیز باید روشن تر باشد.

 

محیط : ۶۵ الی ۶۷ سانتیمتر

 

وزن: ۲۵۰ الی ۲۸۰ گرم

 

والیبال یک ورزش گروهی است که در آن بازیکنان هر تیم در دوسوی یک تور قرار گرفته و سعی می‌کنند تا توپ را با گذراندن از تور در زمین تیم مقابلوالیبال فرود آوردند.

والیبال در سال ۱۸۹۵ در کشور آمریکا متولد شد و شهرت جهانی آن پس از المپیک ۱۹۶۴توکیو که برای اولین بار در برنامه بازی‌های المپیک قرار گرفت، فراگیر شده است.

والیبال تقریبا در تمام دنیا بازی می‌شود اما در شرق آسیا، برزیل، ایتالیا محبوب‌تر است. این رشته تقریبا برای تمام گروه‌های سنی مناسب است. انجام بازی والیبال فضای زیادی احتیاج ندارد و وسایل آن که شامل توپ والیبال و تور آن می‌باشد گران نیستند

والیبال ورزش مورد علاقه سربازها در جنگ جهانی دوم بود. ورزش والیبال که در ابتدا مینتونت (Mintonette) نامیده می‌شد در سال ۱۸۹۵ – یعنی چهار سال پس از تولد بسکتبال – توسط فردی بنام ویلیام جی. مورگان ابداع شد. مورگان متولد سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در کالج جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامه‌های ورزشی برای سلامتی و تندرستی مردان به او واگذار شده بود.

او این بازی را با ترکیب بازی‌های بسکتبال ، تنیس و هندبال ایجاد کرد و هدفش طراحی ورزشی بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند، مناسب باشد.

قوانین بازی در ابتدا بسیار ساده بود چرا که بیشتر از آن که شبیه ورزش باشد، یک تفریح محسوب می‌شد اما به تدریج پس از آن که این ورزش در کشورهای دیگر – به خصوص فیلیپین – نیز علاقه‌مندانی یافت، لزوم تدوین قوانین رسمی برای آن احساس شد.

تور اولیه‌ای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس ، ۲ متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام می‌شد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ مخصوصی برای خود نداشت و با هر توپی – از جمله توپ بسکتبال – آن را بازی می‌کردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف فرود بیاورد و در این راه توپ والیبال در دست یاران خودی می‌چرخید. در سال ۱۹۱۲ امتیازهای هر گیم ۲۱ تعیین شد و ارتفاع تور نیز بیشتر شد.

فیلیپینی‌ها اولین قانون مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده آمریکا تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد.

تحت تأثیر محبوبیت فراوان بسکتبال در بین عامه، مورگان تصمیم گرفت برای دانشجویان خود ورزشی را به وجود آورد که بازی از روی تور انجام گیرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده از تویی توپ بسکتبال که به دلیل سبکی وزن، به دست‌ها آسیب نمی‌رساند، بازی را شروع کرد. با وجود این که به طور آهسته و کند از Y.M.C.A آغاز شد ولی طولی نکشید که در کلیه شهرهای ماساچوست و نیوانگلند عمومیت یافت. در اسپرینگ فیلد، دکتر ت. آهالستیگ با مشاهده بازی، مینتونت را به والیبال تغییر نام داد، زیرا قصد اساسی از بازی کردن، فرستادن و برگشت دادن (رد و بدل کردن) توپ از روی تور است که کلمه والیبال، در معنا، این نیت را مشخص می‌سازد. با اینکه والیبال در آغاز ورزشی سالنی بود و در محل‌های سرپوشیده انجام می‌شد و اساسا برای فعالیت های سرگرم کننده پیشه‌وران و تجار اختصاص یافته بود ولی کم‌کم به زمین‌های روباز کشیده شد و به عنوان یکی از فعالیت‌های جالب توجه تابستانی درآمد و به شدّت پیگیری می‌شد.

در آغاز برای بازی والیبال قوانین خاصی تدوین نشده بود، هر فرد و در هر کشوری به میل خود و به طریق مختلف با توپ بازی می کرد. رفته‌رفته والیبال در مناطق و نواحی مختلف جهان گسترش می‌یافت.

کم‌کم قوانینی برای این بازی وضع شد و روش‌ها و حرکات تکنیکی جایگزین حرکات قبلی گردید. در سال ۱۹۰۰ پذیرفته شد که امتیازات هر ست بازی ۲۱ پوئن (امتیاز) باشد. در سال۱۹۱۲ سیستم چرخش به تصویب رسید. در سال ۱۹۱۷ پذیرفته شد که هر ست بازی ۱۵امتیاز باشد. در سال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر طرف زمین ۶ نفر پیشنهاد شد، که مورد قبول عامه قرار گرفت. در سال ۱۹۲۱ موافقت شد که هر تیم با حداکثر سه ضربه توپ والیبال را به طرف دیگر بفرستد. در سال ۱۹۲۳ اندازه زمین بازی ۹×۱۸ متر تعیین شد.

به مرور در سال‌های بعد، قوانین فراوانی برای این بازی وضع شد و در بسیاری از قوانین قبلی نیز تغییراتی حاصل گشت. هم‌اکنون نیز هر چهار سال یک بار در کنگره جهانی والیبال تغییراتی در قوانین بازی به تصویب می‌رسد. از جدیدترین و مهمترین قوانین مانند تغییر روش امتیازگیری به رالی، سقف امتیاز ۲۵ برای ست‌های اول، دوم، سوم و چهارم و امتیاز۱۵ برای ست پنجم و افزودن بازیکن آزاد،

اولین کشور خارجی که والیبال را پذیرفت، کشور کانادا و به سال ۱۹۰۰ بود. اساسا نهضتY.M.C.A (سازمان جوانان مسیحی) در معرفی این ورزش به دیگر کشورهای جهان و گسترش آن، سهم فراوانی دارد.

بازی والیبال در پایان سال ۱۹۰۰ به هندوستان و در سال‌های ۱۹۰۵ به کوبا، ۱۹۰۹ به پورتوریکو، ۱۹۱۰ به فیلیپین، ۱۹۱۲ به اورگوئه، ۱۹۱۳ به چین و ۱۹۱۷ به ژاپن و به تدریج از سال ۱۹۱۴ به بعد توسط سربازان آمریکایی و مستشاران و اشخاص دیگر به کشورهای اروپایی از قبیل فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی، بلغارستان معرفی شد و گسترش یافت.

پذیرش این ورزش در اروپا در ابتدا کند بود. فرانسه، چکسلواکی و لهستان سه کشوری بودند که قبل از دیگران اقدام به تشکیل فدراسیون ملی والیبال در کشور خود نمودند. شوروی که در سال ۱۹۲۳ اقدام به تأسیس انجمن ملی والیبال نمود، برای پیشرفت و دگرگونی آن فعالیت زیادی به عمل آورد. شوروی از کشورهایی است که در پیشرفت تکنیک و تاکتیک والیبال و تنظیم قوانین در جهان سهم به سزایی دارد و همواره از قدرت‌های بزتر این ورزش بوده است.

برای اولین بار در حدود سال ۱۲۹۹ شمسی توسط آقای میر مهـدی ورزنده و در دارامعلمین تعلیم داده شد. در این بازی سرعت حرکت و سرعت عکس العمل ، قدرت انفجاری ، چابکی و هماهنگی گروهی مهم ترین فاکتور های آمادگی جسمانی می باشند.

۱٫    اندازه ها و ابعاد : زمین بازی به شکل مربع مستطیل و به ابعاد ۱۸×۹ متر به وسیله منطقه آزاد حداقل به پهنای ۳ متر  احاطــه شـده است و فـضــای بالای منطـقه آزاد و بایســتی حـداقـل ۷ متر ارتفــاع از سطــح زمین داشته باشــد. ( حداقل ۵/۱۲ متر ) پهنای تمامی خطوط زمین ۵ سانتی متر است ، رنگ آنها روشن و متفاوت از رنگ زمین و دیگر خطوط باشــد.

۲٫    خط وسط : زمین بازی را به دو زمین مساوی ۹×۹متر تقسیم می کند این خط در زیر تور ، از وسط خط طولی یک طرف به وسط خط طولی طرف دیگر کشیده می شود.

۳٫    منطقه حمله یا منطقه یک سوم : در هر طرف زمین یک خط که در فاصله ۳ متر ی موازی خط وسط است منطقه جلوی یا یک سوم را نشان می دهد.

۴٫    منطقه سرویس : منطقه سرویس به پهنای ۹ متر در پشت هر خط عرضی است ، از پهلو به وسیله دو خط کوتاه محدود است . طول هر کدام ۱۵ سانتی متر به فاصله ۲۰ سانتی متر در امتداد خط طولی که چسبیده به خط نیست جزومنطقه سرویس هستند.

۵٫    مشخصات تور: تور به پهنای یک متر و طول ۵/۹ متر است و از شبکه های مربع شکل و رنگ سیاه با ابعاد ۱۰×۱۰ سانتی متر ساخته شده است.

۶٫    نوارهای کناری : دو نوار سفید به طور عمودی به دو کنار تور بسته می شود به طوری که کاملاً بالای خط طولی هر طرف قرار می گیرد .

۷٫    آنتــن : میله ای قابل انحنا است به طول ۸۰/۱ متر و قطر ۱۰ میلی متر از فایبر گلاس یا مشابه آن ساخته شده است . دو آنتن به قسمت خارجی نوارهای کناری طرفین مخالف هم به تور بسته می شود که ۸۰ سانتی متر بالای تور و یک متر در تور با دو رنگ مختلف ساخته شده است . ( ترجیـحاً قــرمـز و سفیــد)

۸٫    توپ ها : از جنس چرم ، محیط توپ ۶۵ تا ۶۷ سانتی متر و وزن توپ ۲۶۵ تا ۲۸۵ گرم می باشد . فشار باد ۳۰/۰ الی ۳۲۵/۰ کیلو گرم بر سانتی متر باشد . رنگ توپ والیبال سفیــد و یا مخلوطی از زرد و آبی و سفید و غیـره می باشد.

۹٫    تیم ها : یکتیم می تواند حداکثر ۱۲ بازیکن ، یک مربی و یک کمک مربی و یک فیزیوتراپ باشد.

 

 

طول زمین ۱۸ و عرض آن ۹ متر می‌باشد و فارغ از هر گونه برجستگی یا فرورفتگی است.

 

زمین توسط خطوطی به عرض ۵ سانتیمتر علامت گذاری می‌شود. این اندازه‌گیری از گوشه زمین است.

 

خطی به عرض ۵ سانتیمتر میان خطوط کناری در زیر طور کشیده شده است و زمین را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند و به اسم خط مرکزی شناخته می‌شود.

 

خطوطی به طول ۹ و عرض ۵ متر در ۳ متری خط مرکزی بطور موازی کشیده شده است و به عنوان خط پایان شناخته می‌شود. منطقه حمله به خط مرکزی محدود است.

 

در هر قسمت زمین، منطقه سرویس توسط دو خطوط به طول ۱۵ و عرض ۵ سانتیمتر مشخص شده و در بیست سانتیمتری خط پایان و عمود بر آن قرار گرفته است. یکی از این خطوط در امتداد خط کناری و دیگری در ۳ متری سمت چپ خط کناری راست قرار گرفته است.

 

حداقل درجه حرارت زمین سرپوشیده ۱۰ درجه است.

 

 

طول تور والیبال ۵/۹ و عرض آن ۱ متر است. و از سوراخ‌های مربع شکلی به ضلع ۱۰ سانتیمتر تشکیل شده است. پارچه‌ای از جنس کتانی به ضخامت ۵ سانتیمتر به لبه بالایی تور دوخته شده است.

 

ارتفاع تور از مرکز زمین ۴۳/۲ متر است. تعیین ارتفاع تور برای خردسالان و نوجوانان به عهده مجمع ملی گذاشته می‌شود. هر دو انتهای تور از زمین به یک فاصله هستند و نباید حتی ۲ سانتیمتر بالاتر از اندازه مقرر باشند.

 

پارچه ای از جنس کتانی که عرض آن ۵ سانتیمتر بوده و سفید رنگ می‌باشد، در کناره‌های تور و عمود بر لبه‌های آن کشیده می‌شود.